In het kinderrijke land zijn 19 miljoen Turken jonger dan vijftien jaar. Het is een groot verschil of je in Turkije als kind in de stad of op het platteland opgroeit. Zo’n veertig jaar geleden woonde de meeste mensen nog in een dorp. Nu is dat nog maar 35%. Onder Atatürk – zijn afbeelding hangt nog steeds in elk leslokaal – werd het gratis onderwijs ingevoerd. Op Turkse scholen is het verboden voor meisjes om een hoofddoek te dragen. Dit paste immers niet bij het idee van een moderne samenleving die niet op religie was gestoeld. Zowel jongens als meisjes hadden recht op onderwijs en moesten dezelfde kans krijgen.
Voor kleuters tussen de 3 en 5 jaar zijn er speciale scholen, maar deze zijn niet verplicht. Tussen je 6e en 14e jaar ben je wel leerplichtig. Er zijn nog altijd kinderen die wel naar school willen, maar door omstandigheden geen lessen kunnen volgen. Met name in het oosten van het land ontbreekt het in verschillende dorpen aan scholen en leraren. Kinderarbeid onder de 16 jaar is verboden, maar het kan wel eens voorkomen dat er toch kinderen al eerder aan het werk zijn.
Vanaf je 15e tot je 19e kun je in drie tot vijf jaar vervolgonderwijs volgen. Daarna is er de universiteit. Het is niet zo makkelijk om een universitaire studie te volgen, want je moet eerst toelatingsexamen doen. Alleen de besten worden toegelaten.
Dag op school
Elke dag op de basisschool begint hetzelfde. De kinderen moeten zich ‘s ochtends in rijen opstellen op het schoolplein: een leerling hijst dan de vlag. Daarna beginnen de lessen. Aan het begin en aan het eind van de week wordt gezamenlijk het volkslied gezongen. Jongens en meisjes zitten samen in een klas. Iedereen draagt een uniform zodat je aan de hand van de kleding niet kunt zien of iemand rijke of arme ouders heeft.
In de steden wordt er les gegeven van 8 tot 12 uur en van 13 en 17 uur. Andere scholen hanteren lestijden van 9 tot 15 uur. Turkse kinderen volgen vakken, zoals Turks, dagelijks leven, wetenschap, sociaal onderwerp, wiskunde, religieuze cultuur en ethiek, kunst, muziek en gymnastiek.
In de zomermaanden is de school bijna drie maanden gesloten. In februari hebben de kinderen ook twee weken vrij.
Familie
De familie speelt een belangrijke rol. Je bent er voor elkaar, ook al ben je een verre neef of nicht. De mensen zijn over het algemeen heel vriendelijk en hulpvaardig. In moeilijke tijden moet je elkaar helpen. Wanneer een familielid een belangrijke baan heeft wordt van hem verwacht dat hij de rest van de familie ondersteunt. Zo zou hij andere familieleden aan werk moeten helpen of iets anders regelen.
Turkse kinderen worden vergeleken met onze begrippen streng opgevoed. Ze doen weinig aan buitenschoolse activiteiten en mogen vrijwel niet of nauwelijks uitgaan. Sommige Turkse meisjes worden nog steeds door hun ouders uitgehuwelijkt. Alhoewel dit niet vaak meer voorkomt.
In de steden is het leven veel moderner dan op het platteland. Zo zult u in de stad bijvoorbeeld veel minder hoofddoekjes zien.
Spelen
In de westers georiënteerde badplaatsen zult u niet veel Turkse kinderen tegenkomen. Turkse families brengen hun vakantie door in de badplaatsen ten oosten van Alanya en in het westelijk deel van de Zwarte-Zeekust. Vrouwen en kinderen komt u vooral tegen in familietheetuinen en met picknicken in de natuur. In parken zult u overal gezinnen met kinderen aantreffen met grote etensmanden. De kinderen vermaken zich vaak met balspelen.
Een voorbeeld van een kadertekst voor een kinderhoofdstuk in Gottmer reisgids Turkse Kunsten
