Zaanse Parels en evenement Rondje Zaanse Parels

Varen over de Zaan

Uit het boek Zaanse Parels

Typisch Zaans is de dynamiek van bedrijven en wonen langs de Zaan. De Zaanstreek heeft zich al vroeg ontwikkeld tot een gebied waar nijverheid en industrie de belangrijkste bronnen van inkomsten waren. In de 16e eeuw werd de streek op de kaart gezet dankzij een bloeiende molenindustrie. Amsterdam had producten nodig die ze liet maken in de nabijgelegen Zaanstreek. Daar waar de infrastructuur aanwezig was en zowel de grondstoffen als de eindproducten eenvoudig via het water vervoerd konden worden. Zo ontstonden de molens en werkplaatsen aan het water. Omdat ze een industriële functie hadden, waren de molens hier verfijnder en ingewikkelder gebouwd dan elders in het land. Toen men in plaats van windenergie stoommachines ging gebruiken, kreeg de Zaanse hout- en levensmiddelenindustrie internationale bekendheid.

Wanneer je over de Zaan vaart zie je de ontwikkeling van de industriële geschiedenis. Van elk type molen is er wel één bewaard gebleven. De stoommachines zijn allemaal verdwenen. In de eerste fase werd er een motor naast de molen geplaatst voor als het windstil was. Toen de molen volledig op de motor ging draaien, ging de kap eraf. In de fase daarna werden de molens letterlijk ‘ingepakt’ door fabrieken, zodat ze konden blijven produceren totdat de fabriek de functie overnam. In de vierde fase namen de fabrieken het helemaal over. Lang stond de streek bekend als de provisiekast van Nederland, omdat zowel de keukenkasten als de inhoud ervan in Zaanse fabrieken werden gemaakt. Veel grote bedrijven vertrokken, maar Albert Heijn en Verkade bleven hun geboortestreek trouw.

Langs de Zaan stonden eeuwenlang prachtige gekleurde houten huizen en mooie tuinen, pakhuizen en molens. Typerend voor de Zaanse houtbouw is dat er al meer dan 300 jaar volgens dezelfde principes wordt gebouwd. De houten siergevel, die er voor werd geplaatst, is twee planken dik en werd uitgevoerd in bruin, groen of soms bijna blauw. De lijsten en krullen werden er in wit op gezet, zodat er diepte ontstond. Het panorama langs de Zaan vormde een harmonieus geheel. De schilder Claude Monet was er bij zijn bezoek zeer van onder de indruk, net zoals de andere reizigers die lang geleden de Zaanstreek bezochten. Ook in de 21e eeuw is het panorama mooi.

Vanaf de Wilhelminasluis in Zaandam vaart de Zaanhopper naar de Zaanse Schans en Wormerveer. De Fabriek is een mooi voorbeeld van een transformatie van een voormalige school tot filmhuis en eetcafé. Flatgebouwen met namen zoals Kiel, Helling en Dok aan de Oostzijde zijn geïnspireerd op het verleden. Het project Zaanwerf heeft met deze insteek meer prijzen ontvangen. De insteekhavens, die de Zaan vroeger kende, zijn weer teruggebracht. In de bouw van de flats zijn metaal en loopbruggen toegepast. Aan de Oostzijde staan nog steeds prachtige industriële panden, zoals de gevels van Meypro, de Phenix en de Zwaardemaker. Ooit stonden hier veel meer pakhuizen, maar die zijn verloren gegaan bij een brand.

Met een tocht over de Zaan zijn al deze elementen terug te vinden. De verlaten terreinen temidden van industrieel erfgoed, herenhuizen en fabrieken geven de Zaanstreek een extra dimensie. Deze mengelmoes maakt het typisch Zaans.

Sarah Vermoolen, Zaanse Parels

n_text]Het tweede boek Zaanse parels is het uitdagende vervolg op het boek Kijk Zaans.  Om de parels letterlijk met elkaar te verbinden heeft Sarah Vermoolen rond de boekpresentatie een groot evenement georganiseerd met als titel Rondje Zaanse Parels. Aan het project werkten vele vrijwilligers mee. Het boek Zaanse Parels kreeg de tweede prijs bij de verkiezing voor Populairste Zaanse boek van de afgelopen vijf jaar.

Boek Zaanse Parels, september 2014

Oplage 3200

Het boek is uitverkocht en nog wel te leen bij de Zaanse bibliotheken.

Je kunt de pfd’s hier wel downloaden.

ZaanseParels 1-9

ZaanseParels 294-312 oostzaan

ZaanseParels 210-293 zaandam

ZaanseParels 182-209 koog aa de zaan

ZaanseParels 164-181 westzaan nauerna

ZaanseParels 114-163 zaandijk schans hldrsbrk

ZaanseParels 88-113 wormerland

ZaanseParels 56-87 wormerveer

ZaanseParels 36-55 assendelft

ZaanseParels 10-35 krommenie

Colofon Zaanse Parels, het uitdagende vervolg op Kijk Zaans

Een coproductie van Etc Tekst & Communicatie  en Heijnis & Schipper Drukkerij bv

Concept, hoofdredactie

Etc/Sarah Vermoolen

Productie

Heijnis & Schipper Drukkerij bv

Tekst

Etc/Sarah Vermoolen

Vormgeving

Yvonne van der Lip, Marjolein Lensink/Heijnis & Schipper bv

Eindredactie

Simone Spakman

Beeldredactie

Jolanda Hoogendoorn/Sarah Vermoolen

Fotografie

Marcel Berkelaar

Wim Brinkman

Oscar Damad

Jan Emmer

Marja Fafiani

Menno de Haas

Frouke Hoekstra

Marcel van Kleef

Eric Klingers

Tim Knol

Isabel Koelewijn

Edith van Leeuwen

Arjan ten Pierick

Esther Prinsze i.s.m. styliste Brenda Jansen

Simone Ronchetti

Trudi Sennhauser

Linda Smit

Mats van Soolingen

Rob Verweij

Fok Vleeshakker

Herman Wieten

Instagramserie (#Zaanseparels)

Monique Anröchte

Isabel Koelewijn

Marjolein Lensink

Esther Prinsze

Simone Ronchetti

#Instabikemonet

Professioneel creatieven die getipt zijn voor Kijk Zaans hebben een eigen bijdrage geleverd aan Zaanse Parels.

Fotografen
Mike Bink, Jeroen Breeuwer, Jolanda Hoogendoorn, Helena Jansz en Max Linsen

Schrijvers/dichters
Jeroen Breeuwer, Benno Graas, Bas Husslage, Helena Jansz, Marjolijn Hof, Joke Konijn, Hans Kuyper Jacob Passander, Erik Schaap, Jan Schuit, Kees-Jan Sierhuis/Mandy Pijl en Jacob Spaander

Architecten
Sjoerd Soeters en Eva Stache

Zaans erfgoed
Gé Sombroek (bouwbedrijf Somass) /Cees Kingma en Frans Wytema

Historici

Philip Hofmeijer (Houtzaagmolen Het Jonge Schaap) en Hans Luiten (Geschiedenis Akademie)

Theatermakers
Marlyn Coetsier, Majanka Fröhlich, Bruun Kuijt, PPG Paletkwartet en Joost Spijkers (Ashton Brothers)

Kunstenaars
Nynke van Amersfoort, Co van Assema, Gemma van Gelder, stichting Jacob Cornelisz van Oostsaenen, Jan Groenhart, Nicole van der Heijden, Ria Hotting, Sarah Kobak, Joke Konijn, Joost van der Krogt/Olivier Rijcken, Peter de Rijcke, Sepp-Art en Joanne Zegers

Ontwerpers
Piet Boon, Forbo, Jan Willem Kaaijk, Staalmaker, vormgever Edwin Winkelaar

Koks/Zaanse recepten
Daatjes Passie, Da Marcello, De Hoop op d’Swarte Walvis, De keuken in, De Koperen bel, DeVijfdeSmaak, Groote Weiver, Onno Kleijn, Lust en Monettuin

Cartografie
Top 25 kaarten van Kadaster Nederland

© Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen en foto’s uit deze uitgave is uitsluitend toegestaan met toestemming van Etc Tekst & Communicatie / Heijnis & Schipper Drukkerij bv

[/vc_column_text]